Czym są emocje?
Paul Eckman to jeden z najsłynniejszych badaczy emocji. Prowadził szereg badań międzykulturowych próbując odkryć emocje właściwe wszystkim ludziom w każdym zakątku Ziemi. Długoletnie ekspedycje badawcze i eksperymenty przeprowadzone w najróżniejszych miejscach naszej planety pozwoliły mu opisać tzw. emocje podstawowe ? czyli takie, które są właściwe i rozpoznawane przez wszystkich ludzi z każdej kultury na Ziemi ? należą do nich:
strach
smutek
szczęście
złość
zaskoczenie
wstręt
Emocje wytwarzane są w pierwotnej części węchomózgowia, z której dopiero rozwinęły się obszary mózgu właściwe gatunkowi homo sapiens (takie jak kora mózgowa). Badania neurologów wykazują, że są one właściwe wszystkim ssakom- stanowią mechanizm biologiczny o wiele starszy od myślenia. Należy zatem stwierdzić, że mają one kluczową rolę w ewolucji gatunków ? służą przetrwaniu.

Funkcje emocji
Analizując poszczególne Ekmanowskie emocje odnaleźć w nich można szereg funkcji uławiających przetrwanie. Emocje stanowią przede wszystkim pierwotny mechanizm informacyjno ? komunikacyjny podmiotu z otoczeniem. Fakt, że wszyscy ludzie na Ziemi rozpoznają mimikę i gesty właściwe podstawowym emocjom ogromnie ułatwia komunikację między nimi, jest informacją o stanie drugiej osoby, jej zamiarach. Taki mechanizm połączony z pierwotnymi odruchami walki i ucieczki stanowi podstawowy motor przetrwania gatunku.
Najbardziej adaptacyjną emocją jest wstręt. Właściwą jej jest grymas związany z wypluwaniem ? odczuciem obrzydzenia. U małych dzieci ma on kluczową rolę chroniące je przed połknięciem gorzkich pokarmów (gorzkie w przyrodzie najczęściej są trucizny).
U ludzi dorosłych emocja wstrętu stanowi podwaliny uczucia pogardy w stosunku do innej osoby. Jest to bardzo silne uczucie (trudne do wyeliminowania) ? zaadaptowane przez kulturę ? przejawia się w niej pod postacią negatywnych stereotypów. Zaskoczenie ma swoją funkcję pozwalającą nam szybko dotrzeć do zasobów poznawczych i odnaleźć się w nowej sytuacji. Smutek pozwala nam zatrzymać się w czasie, przeanalizować jakąś zaistniałą sytuację ? przeżyć coś co jest dla nas ważne. Jest emocją, która pozwala nam zaoszczędzić energię w szczególnie trudnym dla nas czasie. Dlatego właśnie w czasie kiedy się smucimy poziom energii życiowej znacznie nam opada. Poczucie szczęścia i jego wspólne okazywanie jest bardzo ważne w tworzeniu się grup. Wspólne radosne chwile bardzo spajają wszystkie ssaki ? powodują powstawanie więzi ? decydują o przynależności do określonego ?stada?. Strach to emocja, która pozwala szybko zdecydować o konieczność ucieczki przed kimś lub przed czymś. Najbardziej energetyczną emocją jest złość ? wyzwala ona w nas zwiększone ilości adrenaliny ? szykując nas do walki ? dodaje sił zarówno fizycznie jak i psychicznie.

Emocje współcześnie
Nasi przodkowie nie mieli żadnego problemu z odczytywaniem emocji cudzych i swoich. Kultura logosu kultywująca myślenie, refleksję, ostrożne działanie sprowadziła emocje do czegoś odzwierzęcego, co należy w sobie poskromić. W tym ujęciu tzw. ?działanie pod wpływem emocji? jest czymś niewłaściwym. Człowiek nastawił się na inny tryb działania ? racjonalny, pozwalający kalkulować i przewidywać, obierać strategię. Niestety emocje są tak starym mechanizmem, że ich oddziaływania nie da się w żaden sposób wyłączyć. Wypieranie faktu podlegania emocjom w życiu codziennym jest niekorzystne dla naszego działania. Nieumiejętność odczytywania własnych i cudzych emocji jest powodem bardzo wielu nieszczęść i pomyłek w życiu prywatnym i zawodowym wielu osób. Jeżeli nie rozumiemy mechanizmu, który nami kieruje na co dzień nie jesteśmy w stanie z nim skutecznie walczyć. Szczególnie duży problem stanowi właściwa interpretacja nieprzyjemnych emocji ? strachu i złości. Współczesny człowiek bardzo często niewłaściwie je określa. Odczuwam pobudzenie ? ale nie wiem czy jestem zły na siebie, czy na kogoś, a może odczuwam strach, obawę, niepokój??? Nieumiejętność analizy własnych emocji powoduje, że wielu z nas ulega mechanizmom, których działania nie rozumie. Emocje są bardzo silne i długoterminowe wypieranie własnej emocji względem jakiegoś obiektu lub osoby powoduje, że prędzej czy później nastąpi niekontrolowany przez nas ?wybuch? tej emocji. Nieprzepracowane emocje ujawniają się w najbardziej nieoczekiwanym momencie. Nie należy zatem w każdej sytuacji ulegać emocjom. To we współczesnym świecie nie jest wskazane, ale z pewnością nie należy ich też traktować jako czegoś niepotrzebnego, co samo minie ? takie działanie jest niebezpieczne zarówno dla naszego otoczenia jak i dla nas samych. Niewłaściwe ukierunkowanie złości (zamiast na obiekt zewnętrzny to na siebie) jest przyczyną wielu autodestrukcyjnych zachowań (od sięgania po używki po bardzo ciężkie zaburzenia psychiczne).

Inteligencja emocjonalna
P. Salovey i J.D. Mayer to twórcy definicji inteligencji emocjonalnej. Według nich na inteligencję emocjonalną składają się takie umiejętności jak: odczytywanie własnych
i cudzych emocji, umiejętność i odróżniania i wykorzystywania tych informacji w procesach myślowych i decyzyjnych. Badacze Ci twierdzą, że ludzie różnią się poziomem inteligencji emocjonalnej ? zapewne jest to efekt wielowiekowej próby ucywilizowania i wyeliminowania procesów emocjonalnych z życia codziennego, na które jedni okazali się bardziej podatni niż inni.Badania wykazują jednak, że osoby o wysokim poziomie inteligencji emocjonalnej lepiej radzą sobie w życiu prywatnym i zawodowym. Umiejętność interpretowania ludzkich emocji często decyduje o osiąganiu wielu sukcesów i okazuje się bardziej przydatną cechą niż ?zwykła inteligencja? (w rozumieniu ilorazu inteligencji Sterna). Od czasów odkrycia przez psychologów zjawiska inteligencji emocjonalnej robiono szereg badań, w których udowodniono, że dzieci o wysokim ilorazie inteligencji w dorosłym życiu radzą sobie bardzo różnie i nie zawsze potrafią odpowiednio wykorzystać swój potencjał w praktyce. Natomiast dzieci, które skutecznie odczytują emocje bardzo dobrze radzą sobie w dorosłym życiu. Potrafią zawierać relacje międzyludzkie, efektywnie komunikować się z innymi a także zawierać satysfakcjonujące związki zarówno w życiu prywatnym jaki i zawodowym. Badacze wykazują także, że umiejętność odczytywania emocji jest czymś co możemy w dużej mierze kształtować. O tym, czy dzieci potrafią czytać sygnały płynące z własnego i cudzego ciała decyduje sposób wychowania. Jeżeli rodzice okazują i nazywają własne emocje to dziecko też nabywa taką umiejętność i lepiej radzi sobie z własnymi emocjami i uczuciami w życiu dorosłym ? potrafi akceptować własne emocje i wykorzystywać sygnały emocjonalne do podejmowania właściwych decyzji i budowy relacji interpersonalnych.